شوخی کوچکی که در اغلب برنامههای کودک و انیمیشنها به وسیله شخصیت انسانهای نخستین به نمایش گذاشته میشود، امروزه یکی از اساسیترین مسئلههای قابل بحث در دنیای مد و پوشاک، ارگانهای حمایت و حفاظت از محیط زیست و به طور کلی از اساسیترین بحثهای سر زبان افتاده در کره زمین است. زمانی انسانهای نخستین با برگ درختان و گیاهان مختلف، بدن برهنه خود را میپوشاندند و امروزه هم تلاش برای طراحی و تولید پوشاک همگام با مد به وسیله مواد طبیعی و گیاهی و کم ضرر است. این روزها مسئلهای برای حفاظت از محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است که نتیجه این بحث محافظتی ارگانهای مربوطه، حمایت از زیست و طبیعت توسط صنعت مد و پوشاک به کمک فرآیندهایی است که به آن در اصطلاح مد پایدار میگویند.
در زندگی اجتماعی یا حتی خصوصی هر فردی، لباس از نقشی اساسی برخوردار است. لباسی که شما به تن میکنید تا حد زیادی نشان دهنده رفتار و تیپ شخصیتی شما است. البته در این زمینه تمرکزی بر روی قیمت و برند لباس وجود ندارد بلکه از روی نظم و سلیقه هر فرد در انتخاب رنگ و طرح میشود تا حدودی با تیپ شخصیتی آن فرد آشنا شد. ولی در این میان کسی اهمیت چندانی به تخریب محیط زیست توسط الیاف و مواد شیمیایی موجود در این لباس ها نمی دهد.
یعنی کمتر کسی دغدغه این را دارد که لباس تن او برای محیط زیست بسیار مضر بوده یا کفشی که به پا دارد میتواند حسابی برای محیط زیست خرابی به بار آورد. در این میان بازار مد و مدگرایی هر روز داغتر از دیروز میشود و حسابی طرفداران خود را پیدا کرده است. به گونهای که از هر ده نفر دست کم هفت نفر به دنبال خریدن و پوشیدن لباس های مد روز هستند. این آمار بسیار نگران کننده است. انگار که هیچ کس نمیداند برای بقا این محیط زیست است که به ما آدمیان دوام و پایداری میدهد و لازم است که ما هم به فکر مراقبت از پایداری محیط زیست خود باشیم. ژورنال بخوانید.
لباس شما نشان دهنده سلامت محیط زیست شما است
تا همین چند وقت پیش پیدا کردن لباسهای مد روز و پیروی از مدهای جدید و جدیدتر به نوعی تبدیل به یک چالش شده بود. در دهه 60 (دهه 1970) و تا قبل از آن صنعت مد و پوشاک به آن صورت مطرح نبود و اکثر مردم خودشان لباسهای خود را میدوختند و پوشیدن لباسهای طراحی شده و آماده رایج نبوده و به نوعی منحصر به فرد جلوه میکرد. امروزه تصور آن روزهای دور بسیار سخت و دشوار است، مخصوصا که غولهای مد روز، تمام زندگی اجتماعی ما را دربر گرفتهاند. با این حال هر چه به سمت جلو میرویم و هر قدر که تکنولوژی و علم به شکل صعودی پیشرفت میکند، صنعت مد و پوشاک نیز یکه تاز و پابهپای هر پیشرفتی خود را ارتقا میدهد. البته این نکته را هم باید در نظر داشت که ما یک دایره کامل را در صحنه داریم.
دایرهای تشکیل شده از افرادی که لباسهای باکیفیت، مد روز و برند را روانه بازار میکنند و در کنار آنها هم عدهای از خرده فروشان لباس‌هایی بیکیفیت را با اعتبار مارکهای معتبر بهدست مشتری میدهند. امروزه تلاش بر این است که صنعت پوشاک به یک مد پایدار برسد. منظور از رسیدن به یک مد پایدار این نیست که ما باز هم به دهه 60 باز گردیم بلکه هدف تنها رسیدن به یک محافظت همگانی از محیط زیست است. در این مطلب قصد داریم شما را با مد سازگار با محیط زیست و پایدار با آن و همچنین با 6 ماده طبیعی آشنا کنیم که هر طراح مد پایدار موظف به استفاده از این 6 ماده است.
از صنعت مد پایدار چه میدانید؟
ممکن است در چند سال اخیر اصطلاح مد پایدار را شنیده باشید. این اصطلاح امروزه بحث اصلی و محوری بسیاری از رسانهها و سمینارهای حفاظت از محیط زیست است و به یک بحث داغ در سراسر جهان تبدیل شده است. خوب میدانید که حفاظت از محیط زیست یکی از مهمترین دغدغههای جهان امروز است که ذهن بسیاری از صاحب نظران و حتی اکثر مردم جامعههای گوناگون را به خود مشغول کرده است. محیط زیست ما باعث بقا و پایداری ما است و مردم کره زمین به این فکر افتادهاند که میشود با حفظ پایداری محیط زیست به دوام و پایداری خود کمک کنند. اصطلاح مد پایدار (sustainable fashion) امروزه از مهمترین بحث های صنعت مد و پوشاک است. این مفهوم پایداری در طراحی در واقع از پایداری منابع زیست محیطی صحبت می کند. این پایداری مد یک سبک خاص از طراحی لباس را روی کار میآورد که با در نظر گرفتن مبانی زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی روی کار آمده است.
از آلودهترین صنعتهای جهانی در زمینه محیط زیست میشود به همین صنعت مد و پوشاک اشاره داشت. در کشورهای پیشرفته بعضی از شرکتهای تولیدی لباس و پوشاک به این فکر افتادند که تولید خود را با تلاش بسیار به سمت حفاظت و حمایت از محیط زیست و پایداری آن ببرند. این گونه شد که مدهای پایدار با محیط زیست به اساس اهداف بلند مدت شرکتهای تولیدی آنها تبدیل شد. با این حال هنوز بسیاری از شرکتهای بزرگ جهان با فعالیتهای خود روز به روز به محیط زیست آسیب میزنند.
پایداری مد و 7 اصل مهم این مد را میشناسید؟
برای رسیدن به مد پایدار روشهای بسیاری وجود دارد. با این حال این صنعت از یک استراتژی کلی نیز پیروی میکند. در ادامه با توضیحات کوتاهی اصول استراتژی مد پایدار را برای شما بیان می کنیم تا کمی بیشتر با این صنعت حامی محیط زیست آشنا شوید.
1- تقاضا و تولید سفارش
اصل شماره یک از این میگوید که باید مشتریها و افراد جامعه از ما چنین پیاده سازیهای زیست دوستانهای را بخواهند و سفارش های خود را بر مبنای مواد پایدار بدهند تا ما هم بر خلاف فست فشنها، این مدل لباس های با الیاف خاص را به تولید برسانیم.
2- موادی که سبز هستند و پاک
اصل دوم تاکید بر سالم بودن روش تولید یک لباس دارد. روشی که به محیط زیست ما آسیب وارد نکند و همچنین حامی آن باشد.
3- طراحیهایی خارج از محدوده زمان با کیفیتهایی منحصر به فرد
این اصل بر این مسئله تاکید دارد که لباسهای طراحی شده هیچ گاه نباید از دایره مد خارج شوند. درواقع کیفیت این مدل لباس ها در تمام مراحل تولید آن باید به اندازهای بالا باشد که گذر زمان بر روی این مدل مد تاثیری نگذارد.
4- این طراحیها باید اخلاقی و عادلانه باشند
در صنعت مد پایدار تلاش میشود که برای جایگاه افراد مشغول در فست فشنها و همچنین برای مشغولان صنایع دستی مشکلی ایجاد نشود. درواقع این صنعت قصد دارد با روی کار آمدن خود شرایط بهبود بخشیدهای را برای تمامی افراد مشغول در این زمینهها به وجود آورد.
5- توانایی طراحی مجدد و تعمیر و بازیافت
در این اصل بر استفاده از پارچه لباسهای خراب و پاره تمرکز شده است. یعنی زمانی که شلوار جین شما پاره میشود آن را دور نیندازید. با استفاده از پارچه جین شلوار خود میتوانید به سادگی یک کیف کوچک زیبا برای خود بسازید و مدت زمان زیادی از آن کیف استفاده کنید. یا اگر پارچهای تماما از کار افتاده است باید بتوان از آن پارچه برای بار دیگر مواد نساجی را به وجود آورد. توانایی بازیافت الیاف بسیار تاثیر مستقیمی بر روی پایداری بودن آن مد دارد .
6- لباسهای خود را قرض یا اجاره دهید
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که یکی از لباسهایتان سالم باشد ولی دیگر آن را دوست نداشته باشد و استفاده نکنید. بهترین کار در این موارد اهدای چنین لباس‌هایی به خیریهها است. حتی میتوانید لباسهای خود را جاره دهید یا با دیگران مبادله کنید. یعنی لباسی به کسی بدهید و لباس دیگری را به جای لباس خود از او دریافت کنید.
7- لباس های با ارزشی که دست دوم هستند
چه ایرادی دارد لباس‌هایی که ارزشمند هستند را به‌صورت دست دوم بخرید؟ بسیاری از لباسهای دست دوم هیچ ایرادی ندارند و فقط صاحب آن لباسها از لباس خود خسته شده است یا ممکن است دیگر اندازه او نباشد ولی کاملا سالم باشد یا حتی فقط یکی دو بار از آن لباسها استفاده کرده باشد. با این حال چه ایرادی دارد که لباسهای با ارزش را به صورت دست دوم بخرید و پول کمتری پرداخت کنید؟
جلبک، مناسبترین جایگزین پلاستیکهای نفتی در مد پایدار است
جلبک یکی از گیاهان آبزی بوده که سر و کله آن هم در آب شور و هم در آب شیرین پیدا خواهد شد. جلبکها انواع مختلفی دارد و استفادههای متفاوتی را هم از خود به نمایش میگذارد. از بعضی جلبکها برای تولید اغلب محصولات دارویی و مواد غذایی مکمل استفاده میشود. در این پنج سالی که گذشت ما شاهد استفاده از این گیاه آبزی در صنعت مد و پوشاک بودیم. جلبکها میتوانند یکی از بهترین جایگزینهای پلاستیکها و منسوجات نفتی باشند که بسیار برای محیط زیست مخرب و زیانبار است.
با استفاده از جلبکهای دریایی میشود برای تولید لاستیک طبیعی اقدام کرد. این لاستیک طبیعی با محیط زیست سازگار بوده و میتوان از این لاستیک سازگار در تولید انواع کیف و کفش استفاده کرد. امروزه هر طراح مد پایدار باید در نظر داشته باشد که مهمترین ماده ارگانیک برای صنعت مد همین جلبکهای جایگزین پلاستیکهای نفتی است. اگر قرار است فردی از پیشتازان مد پایدار باشد نباید استفاده از این جلبکهای جایگزین لاستیک و حذف پلاستیکهای زیان رسان به طبیعت را از قلم بیاندازد.
از چرم آناناس (پیناتیکس) چه میدانید؟
چرم همیشه یکی از مهمترین مواد مورد استفاده طراحان مد و پوشاک بوده و هست. چرم با مقاومت و کیفیت بالا توجه تمام طراحان مد و پوشاک را به خود جلب کرده است. در مبحث مد پایدار دشوارترین کار برای یک طراح مد پایدار یافتن مادهای است که یک کیفیت و پایداری برابر با چرم داشته باشد. باید بدانید که این کار بسیار دشوار بوده و دنگ و فنگهای مخصوص به خود را دارد ولی در هر صورت برنده آن طراح مد پایداری است که جایگزین چرم را برای پایداری محیط زیست استفاده میکند. چرم آناناس یکی از عظیمترین تحولات در صنعت چرم است.
شما میتوانید با استفاده از چرمهایی که عاری از ظلم به حیوانات بوده همچنان خوش پوش بوده و خوب به نظر برسید. چرم آناناس درواقع یک ماده طبیعی بوده که بافته نشده و از فیبر موجود در برگهای آناناس تولید شده است و اگر از روشهای صحیح تولید شود میتواند پایداری طولانی مدتی داشته باشد. پیناتکس با این که از موادهای گیاهی است ولی مانند چرمهای حیوانی به نظر میآید. استفاده ار چرم آناناس یا همان پیناتکس برای هر طراح مد پایدار واجب است.
لباس خزدار با خز جلبک دریایی!
خزهای حیوانی از زیبایی منحصر به فردی برخوردار هستند. لباسهای خزدار با اختلاف از دیگر لباسها جذابتر بوده و طرفداران مخصوص به خود را دارند. با گذشت زمان و افزایش آگاهی نسبت به ظلم علیه حیوانات، استفاده از خزهای حیوانی توسط خانههای مد ممنوع اعلام شد. با ممنوعیت استفاده از خز توسط اکثر سازمان‌های پیشگام در صنعت مد و پوشاک، لازم بود جایگزین مناسبی برای این ماده مهم و کاربردی انتخاب شود. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی کم کم خزهای مصنوعی ساخته شده از گیاهان روی کار آمدند. با استفاده از این خزهای گیاهی دیگر لازم نیست به پالتو پوست خز خود حس بدی داشته باشید و به سادگی میتوانید از کیفیت پارچه خز خود مطمئن باشید.
هر طراح مد پایدار باید استفاده از این خزهای گیاهی را در دستور کار خود قرار دهد. استفاده از خز گیاهی در صنعت مد پایدار باعث در امان ماندن بسیاری از حیوانات وحشی و زیبا در برابر غول بزرگ مد و زیبایی شده است. امروزه این خزهای گیاهی به خوبی در مد پایدار جایگاه خود را پیدا کردهاند. با روی کار آمدن این صنعت پایدار، بسیاری از گونههای حیوانی دیگر منقرض نخواهند شد و ما میتوانیم تا سالیان سال شاهد زندگی این گونههای زیبا در محیط زیست خود باشیم. دیگر از طراحان مد پایدار انتظار میرود که در طراحیهای خود از خزهای گیاهی به دست آمده از جلبکهای دریایی استفاده کنند.
پشمهای نارگیلی جایگزینی برای پشمهای حیوانی
مادهای فیبری در بین پوسته سخت و پوشش بیرونی نارگیل وجود دارد به نام coir. این ماده فیبری میتواند جایگزینی برای پشمهای حیوانی باشد. شاید پیش خودتان فکر کنید که اصلا با عقل جور در نمیآید. از این ماده فیبری معمولا به عنوان یک الیاف طبیعی در ساخت تشکها، طناب، برس و … استفاده میشود. مزیت استفاده از این ماده نارگیلی به جای استفاده از پشمهای حیوانی، ذخیره سالانه چندین هزار تن کربن است. با نوآوریهای رخ داده در چندین سال اخیر، این ماده فیبری حسابی بهبود یافته و اخیرا در صنعت مد و پوشاک بهعنوان جایگزینی برای پشمهای حیوانی مورد استفاده قرار میگیرد. از مزیتهای دیگر این پارچه نارگیلی میتوان به خاصیت خشک کردن و جذب بو بالا توسط این پارچه طبیعی اشاره کرد.
کافی است در تولید این مدل پارچه از مواد مختلف دیگری استفاده کنید تا آن را حسابی کاربردی کنید. از این لباس برای تجهیزات تناسب اندام هم میشود استفاده کرد چرا که این مدل پارچه با خنک نگه داشتن لباس و محافظت اشعه ماورا بنفش حسابی انتخاب خوبی بوده و خواهد بود. دیگر از هر طراح مد پایدار انتطار می رود که استفاده از این پارچههای نارگیلی را حسابی رواج دهند و با به کارگیری به جا از این مدل پارچه، جایگاه آن را در مد پایدار حفظ کنند.
از یک لیتر شیر چقدر پنبه خواهید گرفت؟
در بین یکی از رویکردهای فناوریمیتوان به ساخت پارچه از شیر اشاره کرد. کازئین یکی از محصولات جانبی شیر بوده که به عنوان نوع جدیدی از محصولات پایدار در محیط زیست خود را در چشم طراحان مد پایدار عزیز کرده است. لازم است بدانید که این فناوری ساخت پارچه از شیر یک فناوری جدید نبوده و از زمانهای گذشته وجود داشته است. شاید برای شما جالب باشد دانستن این موضوع که زمانی پارچههای ساخته شده از کازئین شیر را طبیعی نمی دانستند و این مدل پارچه ها را مصنوعی یا نیمه مصنوعی حساب می کردنند.
این مسئله زمانی حل شد که یک طراح مد آلمانی برای اولین بار الیاف کازئین را بدون مواد شیمیایی تولید کرد. از آن زمان زمان تاکنون پارچههای ساخته شده از کازئین شیر را یک ماده طبیعی می دانند که استفاده از این مدل پارچه برای هر طراح مد پایدار الزامی است. پارچههای ساخته شده از کازئین شیر جایگزینهای مناسبی هم برای پشم بودند و به سادگی در میان مردم جامعه و صنعت مد و پوشاک جای خود را باز کردند.
ابریشمهایی که از ساقه موز سر در آوردند
خوب میدانید که میوه موز یکی از میوههای شناخته شده و مورد علاقه اکثریت افراد است. جالب است بدانید که زمانی سالیانه میلیونها ساقه موز دفع میشد ولی حالا ساقه موز هم به اندازه خود میوه آن و حتی فراتر از آن، محبوب و دوست داشتنی شده است. تدبیری که محققان برای استفاده بهینه از ساقههیا موز اندیشیدند، باعث تحولی در صنعت مد پایدار شد. به سادگی میتوان از 35 کیلوگرم ساقه موز، مقدار قابل توجهی نزدیک به یک کیلو گرم فیبر فوق العاده نرم تولید کرد.
پارچه های تولید شده از ساقههای موز هم برای انسانها و هم برای محیط زیست بسیار مفید هستند. لازم است بدانید که گرفتن پارچه از ساقههای موز نیاز به آب و انرژی چندانی ندارد. حالا دیگر از هر طراح مد پایدار این انتظار میرود که برای تولید ابریشمهای نرم و زیبا از چنین مواد پایداری استفاده کنند.
حرف آخر
آیا شگفت انگیز نیست؟ بسیار شگفت انگیز است که شما ضایعاتی که سالانه میلیونها میلیون تن از آنها را دفع میکردید را به منسوجات تبدیل کنید و از آن منسوجات گرفته شده از ضایعات پیش پا افتاده، شیک ترین و زیباترین لباسهای جهان را طراحی و تولید کنید. از آن شگفت انگیزتر و زیباتر ، استفاده از لباس‌هایی است که هم مراقب ما خواهند بود و هم مراقب محیط زیست ما. به نظر میرسد که مد پایدار آیندهای روشن را برای صنعت مد و پوشاک در نظر گرفته است.
